Wegwerpgebouwen bestrijden met het vernuft van de natuur

Dit artikel is geschreven door Marc Doodeman en gepubliceerd op Cobouw.nl.

Gedreven start-ups en knappe koppen van TBI willen snel af van het vervuilende karakter van de bouw. De 'Klimaattrein-beweging' kwam bij elkaar om te praten over wegwerpgebouwen, installatie-arme huizen, het vernuft van de natuur en het gevaar van blindstaren op houtbouw. 'Potverdorie, ga spullen hergebruiken'.

De bouw maakt er een zooitje van. We bouwen opgeteld elke week een oppervlakte ter grootte van de stad Parijs, waar bergen staal, beton, glas en plastic voor nodig zijn – materialen waarbij veel energie wordt gebruikt voor de productie. Materialen ook waar aardolie aan ten grondslag ligt, bestaande uit toxische stoffen en daardoor minder makkelijk te recyclen. 

Thomas Liebrand van start-up Lignitec peperde het er eerder deze maand nog maar even in. Dat deed hij tijdens het Klimaattrein-festival van TBI in Utrecht: “We zijn wegwerpgebouwen aan het bouwen”, stelde hij. “En die gaan vroeg of laat resulteren in heel veel afval.” 375 miljoen ton in Europa elk jaar – concreet: 277 keer per jaar het voetbalstadion De Kuip tot het nokkie gevuld met puin.

Begint het al ongemakkelijk te voelen? Dat mag.

Biomimetica

“Dat kan denk ik anders”, aldus Liebrand. De bouw kan veel schoner. “We kunnen inspiratie halen uit de natuur.” Hout? Zeker een mooie oplossing, maar hout heeft ook nadelen. “In het proces van boomstam tot plank gaat gemiddeld 40 procent verloren. Daarnaast zitten er veel transportbewegingen aan vast. Dat komt omdat we in Nederland amper hout hebben.” We hebben wel weilanden; grond waarop natuurlijke vezels te telen zijn, die het bouwmateriaal van de toekomst kunnen worden.

Met de geniale bouwmaterialen van de natuur is waterdicht te bouwen. Liebrand toonde een foto van een blad met daarop een waterdruppel. “Weleens gehoord van biomimetica?” vroeg hij aan de zaal. Wat hem betreft ligt daarin de oplossing voor de 'wegwerpbouw'. Bij biomimetica wordt het vernuft van de natuur geïmiteerd voor menselijke toepassingen. Liebrand: “Door goed te kijken hoe de natuur planten opbouwt en deze bouwstenen te gebruiken, kunnen we opnieuw materialen maken – schone, duurzame, circulaire materialen die technisch niet onder hoeven te doen voor onze bestaande alternatieven.”

Met de afvalmaterialen uit de land- en tuinbouw heeft het bedrijfje al nieuw bouwmateriaal gerealiseerd. De volgende stap is het vervaardigen van een gevelconstructie voor de Green Village in Delft, waarbij zowel het interieur als het exterieur van Lignitec zal zijn.

Tekst gaat verder onder de foto.

Nieuwe bouwmaterialen

Liebrands bedrijfje is een van de lichtende voorbeelden die een podium kregen tijdens het Klimaattrein-festival dat plaatsvond in een voormalig NS-gebouw, waar tientallen startups en de Willie Wortels van TBI samenkwamen. TBI beoogt binnen en buiten het eigen bouwconcern een beweging, een community, in gang te zetten die moet leiden tot een radicale verlaging van de CO2-uitstoot door de bouw.

De Klimaattrein van TBI met bestemming Parijs 'rijdt' een kleine twee jaar en begon met een expeditie van TBI-directeuren naar twee gletsjers in Zwitserland: vijf dagen lopen en slapen in een tentje. “Zodat je voelt wat klimaatverandering is”, lichtte Douwe van den Wall Bake, innovatiemanager bij TBI en trekker van de Klimaattrein, toe.

De beweging, zoals hij het omschrijft, is intussen een ware verzameling start-ups en vernieuwingsgezinde TBI’ers. Jaarlijks stelt TBI een fonds van enkele miljoenen euro’s beschikbaar voor initiatieven die impact kunnen maken. Met het festival wil het bouwconcern de innovatiekracht bundelen en zorgen voor een kruisbestuiving. De hoop is dat een vliegwieleffect ontstaat. En eigenlijk wil Van den Wall Bake de buitenwacht ook laten zien dat nieuwe ideeën, nieuwe bedrijven en nieuwe bouwmaterialen een warmer welkom verdienen in de sector en niet verstikt moeten worden in het regelwoud dat de bouw soms is.

Deze tekst maakt onderdeel uit van het artikel dat is geschreven door Marc Doodeman en gepubliceerd op Cobouw.nl.